Als wens en welzijn botsen.

Als mentor sta je voor de belangen van je cliënt. Dat klinkt simpel, bijna vanzelfsprekend. Maar in de praktijk is het soms behoorlijk ingewikkeld.

In veel situaties probeer ik zo dicht mogelijk aan te sluiten bij wat iemand zelf wil. Hoe zou hij of zij het aanpakken? Wat zou belangrijk voor die persoon zijn? Maar soms liggen iemands wens en wat écht goed voor iemand is mijlenver uit elkaar.

Zo ook bij mijn cliënt. Mevrouw worstelt al jaren met een alcoholverslaving, is autistisch en wordt een jaar geleden zwaar vervuild aangetroffen in haar woning. Op dat moment wordt direct het mentorschap aangevraagd.

Als ik voor het eerst haar woning binnenstap, schrik ik. Overal liggen lege halve-liter blikken bier. De koelkast is gevuld met etenswaren die al weken – misschien zelfs maanden – over datum zijn. In de woning staan overal emmertjes en bakjes vol oud braaksel. Mevrouw zelf is ondervoed, heeft geen dag-nacht ritme meer, krijgt niemand op bezoek en heeft geen idee welke dag of maand het is.

Naast het mentorschap vraagt de zorgorganisatie ook een zorgmachtiging aan, zodat mevrouw opgenomen kan worden. Ze moet afkicken en er moet gekeken worden of er nog meer aan de hand is.

Drie maanden later ontvang ik de beschikking van de rechtbank en ga ik op bezoek in de kliniek. Daar tref ik een totaal andere vrouw. Ze is verzorgd, lacht en maakt vriendelijk contact. Van de afstandelijke, vieze en uitgeputte vrouw in die woning is niets meer over.

De zorg vertelt me dat het begin lastig was, maar dat ze inmiddels goed haar draai heeft gevonden. Ze lijkt zelfs te genieten van de aandacht en het gezelschap om haar heen.

Als ik met haar praat, vertel ik dat ik haar woning heb bezocht voordat ze werd opgenomen. Ze herinnert zich daar niets van. Uit onderzoek blijkt dat haar cognitieve functies flink zijn aangetast, vooral door het langdurige alcoholgebruik.

Toch is er één ding dat ze in elk gesprek weer benoemt: ze wil naar huis. Ze verlangt ernaar om weer in haar eigen omgeving te zijn en een biertje te drinken.

Na vijf maanden komt het advies van de kliniek en een onafhankelijk psycholoog: stoppen met drinken is essentieel. En gezien haar behoefte aan dagelijkse ondersteuning, is verhuizen naar een 24-uurs zorgvoorziening noodzakelijk.

Mevrouw is woedend. Ze zegt dat er niets met haar aan de hand is. Ze wil naar huis. Punt.

En ik snap haar. Haar wens is duidelijk. Maar ik weet ook dat terug naar huis simpelweg geen optie is. Haar woning was al ernstig vervuild en is sindsdien onaangeroerd gebleven. Ik moet er niet aan denken hoe het er nu uitziet – of ruikt.

Ik stel voor om samen eens te kijken naar een fijne, nieuwe plek. Maar daar wil ze niets van weten. Ze wil maar één ding: terug naar huis.

Ook in gesprekken met de zorg blijft ze dit herhalen. Waar ze eerder meewerkend was, komt nu verzet. De zorg geeft aan dat ze een Rechterlijke Machtiging gaan aanvragen. Ik stem daarmee in, wetende dat dit een uiterste middel is – maar wel nodig.

Wat had ik haar graag stap voor stap, warm en liefdevol begeleid naar een nieuwe woonplek. Samen ontdekken waar ze zich thuis kan voelen. Maar ik weet inmiddels dat dat in haar geval niet gaat werken.

Wat ik nu hoop, is dat ze – eenmaal op een geschikte plek – haar draai weer vindt. Dat ze dezelfde rust vindt die ze de afgelopen maanden in de kliniek heeft gevonden. En uiteindelijk kan accepteren dat haar oude woning geen veilige haven meer is.